1. Postępowanie orzecznicze wobec kierowców z cukrzycą reguluje załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie badań lekarskich osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami i kierowców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1659) pt. „Szczegółowe warunki badania lekarskiego w zakresie cukrzycy”.

2. Na podstawie przeprowadzonego badania lekarskiego, wyników badań dodatkowych oraz wniosków z konsultacji uprawniony do badań kierowców lekarz ocenia ryzyko dla bezpieczeństwa ruchu drogowego, uwzględniając je w orzeczeniu lekarskim.

3. Zgodnie z punktem 3a i 4 wyżej wymienionego załącznika do rozporządzenia obowiązek uzyskania opinii specjalisty w dziedzinie diabetologii albo innego lekarza prowadzącego leczenie cukrzycy, w tym o braku innych przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami związanych z cukrzycą, dotyczy osób:
– ubiegających się o lub posiadających prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E lub pozwolenie na kierowanie tramwajem
– wykonujących przewóz drogowy w rozumieniu przepisów ustawy o transporcie drogowym
– kierujących pojazdem uprzywilejowanym bądź przewożącym wartości pieniężne
– instruktorów i egzaminatorów prawa jazdy

4. Lekarz uprawniony do badań kierowców może zlecić również konsultację diabetologiczną w przypadku wątpliwości diagnostyczno-orzeczniczych.

5. Konsultacja diabetologiczna do badań kierowców, aby mogła być uwzględniona przez lekarza orzecznika, musi zakończyć się wydaniem opinii w formie karty konsultacyjnej diabetologicznej, według wzoru określonego w załączniku nr 6 do cytowanego wyżej rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2019 r. (patrz s. 91).

6. Lekarz diabetolog, wypełniając kartę konsultacyjną, powinien także ocenić zdolność chorego do kierowania pojazdem. Postępowanie związane z zaburzeniami gospodarki węglowodanowej może mieć następujący wpływ na ostateczną decyzję orzeczniczą:
-brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami silnikowymi:
• bez ograniczeń czasowych wynikających z przeprowadzonej diagnostyki zaburzeń gospodarki węglowodanowej
• ze wskazaniem ograniczeń czasowych wynikających ze stwierdzonych zaburzeń gospodarki węglowodanowej (odpowiadające niskiemu lub zwiększonemu ryzyku dla bezpieczeństwa ruchu drogowego)
– przeciwwskazania zdrowotne do kierowania pojazdami silnikowymi wynikające ze stwierdzonych zaburzeń gospodarki węglowodanowej:
• względne — ze wskazaniem 6-miesięcznego terminu, po którym pacjent ponownie będzie mógł przystąpić do kwalifikacji lekarskiej (odpowiadające wysokiemu ryzyku dla bezpieczeństwa ruchu drogowego z możliwością ponownego badania kwalifikującego)
• bezwzględne przeciwwskazania zdrowotne do kierowania pojazdami silnikowymi (odpowiadające wysokiemu ryzyku dla bezpieczeństwa ruchu drogowego bez zaznaczenia terminu ponownego badania kwalifikującego).

7. U kierowców ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T:
– bezwzględnym przeciwwskazaniem do kierowania pojazdami jest niewystarczająca świadomość hipoglikemii, oznaczająca w porze czuwania nieodczuwanie patologicznie niskich wartości glikemii lub brak reakcji na nie, pomimo alertu przekazywanego przez urządzenie zewnętrzne do ciągłego monitorowania glikemii (CGM), co w konsekwencji może prowadzić do ciężkiej hipoglikemii i zaburzeń świadomości;
– względnym przeciwwskazaniem zdrowotnym jest nawracająca ciężka hipoglikemia (tj. co najmniej dwa przypadki ciężkiej hipoglikemii w okresie ostatnich 12 miesięcy).

8. U chorych stosujących ciągłe monitorowanie glikemii lekarz uprawniony do badań kierowców może orzec brak przeciwwskazań do kierowania pojazdami kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T pod warunkiem uzyskania opinii diabetologicznej wskazującej na:
–  stałe stosowanie ciągłego monitoringu glikemii (CGM) w samokontroli cukrzycy,
– co najmniej dostateczną wiedzę pacjenta dotyczącą samokontroli cukrzycy, w tym interpretacji odczytów CGM,
– prawidłową reakcję na alerty urządzenia CGM,
– regularną opiekę diabetologiczną (minimum 3 wizyty w opiece diabetologicznej w roku, w regularnych odstępach co 3–4 miesiące).

9. W przypadku stwierdzenia nawracającej ciężkiej hipoglikemii u osób ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii AM, A1, A2, A, B1, B, B+E lub T, można orzec brak przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami pod następującymi warunkami:
– od ostatniego incydentu ciężkiej hipoglikemii w porze czuwania minęły co najmniej 3 miesiące
– cukrzyca przebiega w stopniu zapewniającym zachowanie bezpieczeństwa ruchu drogowego
– stałe stosowanie ciągłego monitoringu glikemii w samokontroli cukrzycy, w tym obowiązkowe stosowanie CGM w czasie prowadzenia pojazdu
– co najmniej dostateczna wiedza pacjenta dotycząca samokontroli cukrzycy, w tym interpretacji odczytów CGM
– prawidłowa reakcja na alerty urządzenia CGM
– prowadzone są regularne kontrolne badania lekarskie z częstotliwością nie mniejszą niż 3 w roku, w regularnych 3–4 miesięcznych odstępach — z zastrzeżeniem punktu 13.

10. U kierowców ubiegających się o wydanie lub posiadających prawo jazdy kategorii C1, C1+E, C, C+E, D1, D1+E, D, D+E lub pozwolenie na kierowanie tramwajem, wykonujących transport drogowy lub kierujących pojazdem uprzywilejowanym bądź przewożącym wartości pieniężne, a także instruktorów i egzaminatorów prawa jazdy: bezwzględnym przeciwwskazaniem do kierowania pojazdami jest:
– jakikolwiek przypadek ciężkiej hipoglikemii w porze czuwania,
– nieświadomość hipoglikemii w porze czuwania, zdefiniowana w załączniku nr 6 do cytowanego wyżej rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 sierpnia 2019 r. jako nieodczuwanie patologicznie niskich (< 70 mg/dl, tj. < 3,9 mmol/1) wartości glikemii, będące istotnym powikłaniem częstego występowania epizodów hipoglikemii,
– inne powikłania związane z cukrzycą, wykluczające możliwość kierowania pojazdami. — warunkiem uzyskania pozytywnej opinii o możliwości kierowania pojazdami jest:
– regularne monitorowanie stężenia glukozy we krwi, przynajmniej cztery razy dziennie dla osób przyjmujących insulinę więcej niż 1 raz dziennie; w pozostałych modelach leczenia jeden razy dziennie oraz w porach dnia związanych z kierowaniem pojazdami — odnotowywane w sposób umożliwiający ocenę przebiegu cukrzycy,
– udokumentowanie kontroli nad przebiegiem choroby przez lekarza prowadzącego leczenie cukrzycy,
– wykazanie przez osobę badaną pełnej świadomości ryzyka hipoglikemii w porze czuwania

11. Wypełnioną kartę konsultacyjną specjalista diabetolog albo inny lekarz prowadzący leczenie cukrzycy przekazuje za pośrednictwem pacjenta lekarzowi uprawnionemu do badań kierowców. W przypadku negatywnej opinii o możliwości kierowania pojazdami zaleca się przekazanie przez lekarza konsultującego takiej informacji bezpośrednio orzecznikowi, który skierował na konsultację.

12. Podczas konsultacji należy poinformować kierowcę o bezwzględnej konieczności zgłoszenia się do ponownej oceny predyspozycji zdrowotnych do kierowania pojazdami w przypadku wystąpienia w porze czuwania epizodu ciężkiej hipoglikemii, także niezwiązanego z kierowaniem pojazdami.

13. Lekarzem właściwym do przeprowadzenia konsultacji diabetologicznej jest lekarz mający specjalizację w dziedzinie diabetologii lub lekarz posiadający inną specjalizację, prowadzący leczenie cukrzycy u konsultowanego pacjenta.

14. W następujących przypadkach należy rozważyć przesłanie informacji do właściwego terytorialnie wydziału komunikacji lub jednostki samorządu terytorialnego o konieczności wykonania u chorego ponownego badania lekarskiego celem zweryfikowania jego predyspozycji zdrowotnych do kierowania pojazdami
– na druku odwołującym się do art.75 ust.1 pkt. 5 Ustawy z dnia 5 stycznia 2011r. o kierujących pojazdami (Dz. U. z 2019 r. poz. 341 t.j. ze zm.) (patrz. s. 93):
– gdy istnieją racjonalne przesłanki, że chory kieruje pojazdem w okresie poniżej 3 miesięcy od ostatniego epizodu ciężkiej hipoglikemii,
– gdy chory deklarujący stałe stosowanie CGM nie zgłasza się na wyznaczone kontrolne badania lekarskie (szczególnie w przypadku występowania u niego epizodów ciężkiej hipoglikemii w porze czuwania) oraz gdy nieskuteczne okazały się wszelkie dostępne formy skutecznego powiadomienia chorego o potrzebie kontrolnych badań,
– po każdorazowym incydencie ciężkiej hipoglikemii.

15. Każdy pacjent leczony insuliną, który uzyskał orzeczenie o braku przeciwwskazań diabetologicznych do prowadzenia pojazdów mechanicznych, powinien zostać zobowiązany do kontroli glikemii (glukometr/system skanujący/CGM) każdorazowo przed rozpoczęciem jazdy. Chory nie powinien rozpoczynać jazdy z glikemią poniżej 100 mg/dl, chyba że lekarz diabetolog ustali indywidualnie inny próg glikemii umożliwiający prowadzenie samochodu.

16. W trakcie jazdy kontrola glikemii powinna następować nie rzadziej niż co 2 godziny, w przypadku spadku glikemii poniżej 100 mg/dl należy przerwać jazdę i spożyć odpowiednią porcję węglowodanów.

Karta konsultacyjna diabetologiczna do badań kierowców
(załącznik nr 6 do rozporządzenia Ministra Zdrowia  z dnia 29 sierpnia 2019 r. w sprawie badań lekarskich  osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania  pojazdami i kierowców (Dz. U. z 2019 r. poz. 1659)

Dane osobowe pacjenta
Imię i nazwisko badanego:
PESEL:
Nazwa i numer dokumentu tożsamości osoby, której nie nadano PESEL:
Adres zamieszkania: (miejscowość, kod pocztowy, ulica, numer domu/mieszkania)

Cukrzyca
Data rozpoznania:
Typ cukrzycy:
Lekarz prowadzący cukrzycę:
Podmiot wykonujący działalność leczniczą Poradnia diabetologiczna:
Wiedza pacjenta dotycząca jego choroby leczenia i powikłań: (wysoka, dostateczna, niedostateczna)
Umiejętność kontrolowania glikemii: (dobra, akceptowalna, niska)
Świadomość hipoglikemii, umiejętność zapobiegania i przeciwdziałania: (dobra, niedostateczna)
Występowanie prodromalnych objawów hipoglikemii: (tak, nie)
Ryzyko hipoglikemii: (niskie, akceptowalne, wysokie)
Obecność przewlekłych powikłań cukrzycy: (brak przewlekłych powikłań cukrzycy ze strony narządu wzroku ze strony układu nerwowego ze strony układu sercowo-naczyniowego)

Uwagi dotyczące przewlekłych powikłań cukrzycy:

Ocena zdolności do prowadzenia pojazdu:

W przypadku stosowania ciągłego monitorowania glikemii należy odpowiedzieć na 3 pytania:
1. Stałe stosowanie CGM:  (tak, nie)
2. Dobra znajomość i odpowiedź na CGM:  (tak, nie)
3. Regularne wizyty (nie rzadziej niż co 3–4 miesiące) w poradni z odczytem pamięci pompy i CGM:  (tak, nie)

Inne uwagi:

Data sporządzenia opinii:

Pieczątka i podpis lekarza specjalisty w dziedzinie diabetologii albo innego lekarza prowadzącego leczenie cukrzycy