Górnośląskie Centrum Zdrowia Dziecka im. św. Jana Pawła II w Katowicach - Aktualności diabetologiczne

www.diabetyk.org.pl

Drodzy Podopieczni, Pacjenci, Opiekunowie, Rodzice!

W nawiązaniu do licznych informacji pojawiających się w przestrzeni publicznej, związanych z codziennymi wyzwaniami, jakie stawia przed nami cukrzyca typu 1, jako Organizacje Pacjenckie pragniemy przybliżyć i wyjaśnić najważniejsze obszary i tematy.

Zapewniamy, że nadrzędnym celem wszelkich podejmowanych przez Organizacje aktywności jest dobro Pacjenta, a podstawą realizowanych działań jest aktualna i rzetelna wiedza ekspercka oparta na opiniach i wytycznych autorytetów medycznych

Obszary priorytetowe dla środowiska pacjenckiego:

1. We wszelkich działaniach związanych z terapią i edukacją osób z cukrzycą opieramy się na wiedzy medycznej, zawartej w aktualnych zalecaniach Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego. Dostęp do najnowszych wytycznych, wyników badań świata medycyny oraz postępu w dziedzinie diabetologii pozwala zapewnić osobom z cukrzycą – dorosłym, dzieciom i ich rodzinom – możliwość stosowania optymalnej terapii. Efekty leczenia cukrzycy typu 1 plasują Polskę w światowej czołówce, stanowiąc dobitny dowód wysokiego standardu polskiej opieki diabetologicznej oraz
   stosowanych metod leczenia, potwierdzając i budując zaufanie do lekarzy diabetologów
   zrzeszonych w ramach PTD.
2. Jedną z kluczowych zdobyczy w terapii cukrzycy typu 1 są nowoczesne technologie. Dostęp do coraz lepszych systemów monitorowania poziomu glukozy oraz nowych generacji pomp insulinowych i systemów pętli zamkniętej zmienia życie osób z cukrzycą. Kierując się zaleceniami Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego oraz wynikami badań naukowych rekomendujemy jak najszersze korzystanie z nowoczesnych technologii w terapii cukrzycy. Polskie środowisko medyczne, przy wsparciu Organizacji Pacjenckich, od kilkunastu lat prowadzi aktywny dialog z przedstawicielami administracji rządowej nad ciągłym zwiększaniem dostępności (refundacji) nowych rozwiązań technologicznych dla jak najszerszej grupy Pacjentów.
3. Obszarem wymagającym gruntownej reformy jest polski system orzekania o niepełnosprawności. Wraz ze środowiskiem medycznym postulujemy o uproszczenie systemu orzekania oraz ujednolicenie zasad orzekania w oparciu o stanowisko Konsultanta Krajowego w dziedzinie endokrynologii i diabetologii dziecięcej w zakresie orzekania o niepełnosprawności u dzieci z rozpoznaniem cukrzycy typu 1, z uwzględnieniem, zgodnie z zaleceniami Konsultanta Krajowego, zindywidualizowanego podejścia do trudnych sytuacji zdrowotnych i socjalnych, a także wieku dziecka i stażu choroby danego Pacjenta.

Mając na co dzień do czynienia z cukrzycą, czy to w działaniach Organizacji Pacjenckich, czy w życiu prywatnym (jako Pacjenci lub rodzice Pacjentów), doskonale znamy i rozumiemy skalę codziennych zmagań z chorobą. Z tego względu zależy nam poprawie jakości życia Pacjentów, ich Rodzin i Opiekunów.

Osoba z cukrzycą zawsze będzie dla nas na pierwszym miejscu!

Monika Kaczmarek (-)
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
(ul. Wiosny Ludów 77, 02-495 Warszawa)

Dagmara Staniszewska (-)
FUNDACJA DLA DZIECI I DOROSŁYCH Z CUKRZYCĄ
(ul. Szpitalna 5/16, 00-031 Warszawa)
Monika Zamarlik (-)

OGÓLNOPOLSKA FEDERACJA ORGANIZACJI POMOCY DZIECIOM I MŁODZIEŻY CHORYM NA CUKRZYCĘ
(Bronowicka 38 / 5, 30-091 Kraków)

Organizacje zrzeszone w Federacji popierające petycję:

• Regionalne Stowarzyszenie Diabetyków z Chrzanowa
• Fundacja Słodkie Marzenia
• Podkarpackie Stowarzyszenie Dzieci i Młodzieży z Cukrzycą
• Fundacja Europejska Klinika Cukrzycy
• Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą przy TPD, Nowy Sącz
• Małopolskie Towarzystwo Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą
• Towarzystwo Wspierania Dzieci i Młodzieży z Cukrzycą, Wrocław
• Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą, Płock
• Stowarzyszenie Przyjaciół Dzieci i Młodzieży z Cukrzycą w Kaliszu
• TPD – Koło Pomocy Dzieciom i Młodzieży z Cukrzycą w Lublinie

Karolina Piątek (-)
FUNDACJA EUROPEJSKA KLINIKA CUKRZYCY
(ul. Budowlanych 11, 41-303 Dąbrowa Górnicza)

Mariusz Masiarek (-)
TOWARZYSTWO POMOCY DZIECIOM I MŁODZIEŻY Z CUKRZYCĄ
(ul. Młyńska 17, 44-100 Gliwice)

Waldemar Smoliński (-)
Katarzyna Porzak (-)
TPD – KOŁO POMOCY DZIECIOM I MŁODZIEŻY Z CUKRZYCĄ LUBLIN
(ul. Lubartowska 75a, 20-123 Lublin)

Ewa Paczkowska (-)
FUNDACJA DIABECIAKI
(ul. Bł. A. Pankiewicza 15, 91-738 Łódź)

Michał Figurski (-)
FUNDACJA MICHAŁA FIGURSKIEGO „NAJSŁODSI”
(ul. Nowy Świat 39, 00-029 Warszawa)

Mikołaj Illukowicz (-)
STOWARZYSZENIE RODZICÓW I OPIEKUNÓW DZIECI Z CUKRZYCĄ CUKIERASY
(Floriana Marciniaka 1, 60-462 Poznań)

www.ptdiab.pl

W odniesieniu do nasilających się w ostatnim czasie, lecz trwających od wielu lat wątpliwości dotyczących orzekania o „konieczności stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji” (punkt 7. orzeczeń o niepełnosprawności) wobec małoletnich pacjentów z rozpoznaniem cukrzycy typu 1. (insulinozależnej), Polskie Towarzystwo Diabetologiczne stwierdza jak niżej.

W pełni oraz jednomyślnie podzielamy stanowisko Konsultanta Krajowego w dziedzinie endokrynologii i diabetologii dziecięcej, wyrażone w opinii z dnia 14 marca 2022 roku (opinia stanowi załącznik do niniejszego stanowiska).

Pragniemy zauważyć, że wypowiedzi dotyczące leczenia i monitorowania osób z cukrzycą oraz działania członków Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego zawsze były zgodne z aktualnym stanem wiedzy medycznej i wytycznymi polskich i międzynarodowych towarzystw naukowych oraz przejawiały najwyższy standard ochrony życia i zdrowia pacjentów diabetologicznych.

Wyrażamy stanowczy sprzeciw wobec wypowiedzi, które są niezgodne z obyczajami obowiązującymi w publicznych wystąpieniach. Atakowanie personalne lekarzy, specjalistów w dziedzinie endokrynologii i diabetologii dziecięcej oraz w dziedzinie diabetologii za wyrażanie opinii opartych na aktualnej wiedzy i badaniach medycznych nie może mieć miejsca. Apelujemy o zachowanie wzajemnego szacunku i kultury w trakcie prowadzenia publicznych dyskusji, zwłaszcza że łączy nas wszystkich – lekarzy, pacjentów, ich rodziców i opiekunów – jedno – czyli najwyższa troska o życie i zdrowie pacjentów.

Pragniemy nadto zauważyć, że orzeczenia o niepełnosprawności są wydawane na podstawie art. 6b ust. 1 w zw. z art. 4a ust. 1 i art. 6 b ust. 3 ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (t.j. Dz. U. z 2024 r. poz. 44 z późn. zm.) przez powiatowe/miejskie oraz wojewódzkie zespoły ds. orzekania o niepełnosprawności. Wyłącznie wyżej wymienione komisje są uprawnione do wydawania orzeczeń, każdorazowo rozpatrując indywidualnie stan zdrowia pacjenta.

www.pteidd.pl

www.diabetyk.org.pl/

Najczęstszym typem cukrzycy w populacji wieku rozwojowego jest cukrzyca typu 1 (insulinozależna), o etiologii autoimmunizacyjnej. Cukrzyca ta stanowi ok. 95% wszystkich przypadków cukrzycy w tej populacji. Pozostałe typy cukrzycy to cukrzyca typu 2, cukrzyca wtórna (typ 3), w tym m.in. cukrzyce monogenowe i cukrzyca związana z mukowiscydozą.

Cukrzyca zaliczana jest do najczęstszych chorób przewlekłych wieku rozwojowego. Szacuje się, że na cukrzycę typu 1 w Polsce choruje obecnie 1/300 dzieci. Nie mamy dokładnego rejestru występowania tej choroby, ale szacuje się, że ok. 20.000 dzieci w Polsce zmaga się z tą chorobą.

W Polsce obserwuje się największy przyrost zachorowań na cukrzycę w Europie. Najczęściej chorują dzieci w wieku 10-14 lat. Największy przyrost zapadalności obserwujemy jednak w grupie najmłodszych dzieci, poniżej 5 roku życia.

Nie zidentyfikowano dotychczas jednego czynnika odpowiedzialnego za ten gwałtowny przyrost zachorowań, prawdopodobna jest koincydencja wielu zjawisk, które inicjują lub modulują przebieg reakcji immunologicznych. Przypuszczalnie zmiana stylu życia i odżywiania oraz szeroko: pojęty „postęp cywilizacyjny”, jaki w ostatnich latach występuje w Polsce, wpłynął znacząco na liczbę nowych zachorowań.

W cukrzycy typu 1 dochodzi do całkowitego i nieodwracalnego zniszczenia komórek wysp trzustkowych, struktury odpowiedzialnej za syntezę insuliny i utrzymanie odpowiedniego stężenia glukozy w organizmie.

Od chwili rozpoznania zarówno przeżycie chorego, jak również jakość jego życia uzależnione są od prawidłowej podaży insuliny (tylko w wielokrotnych i zmiennych w ciągu doby iniekcjach, każdorazowo dostosowany do sytuacji w jakiej znajduje się mały pacjent), odpowiedniego żywienia, uwzględniającego nie tylko dokładnie określoną ilość spożywanych węglowodanów, ale również białek i tłuszczów . Bardzo ważna jest w także aktywność fizyczna dziecka, która wymaga modyfikacji dawki insuliny oraz odpowiedniego posiłku.

Dziecko z cukrzycą typu 1 musi także stale monitorować glikemię, optymalnie za pomocą jednego z refundowanych w Polsce, nowoczesnych systemów ciągłego monitorowania glikemii (systemy CGM-RT lub FGM) oraz za pomocą glukometru.

Należy podkreślić, że choroba jest przewlekła, nieuleczalna i postępująca. Przy niewłaściwym leczeniu prowadzi do ostrych powikłań (jak hipoglikemia, tj. niskich stężeń glukozy w krwi lub kwasicy ketonowej, przy ponadnormatywnym stężeniu glukozy). Oba te ostre powikłania choroby zagrażają życiu dziecka. Oba bardzo często występują w wieku rozwojowym. Z czasem trwania cukrzyca prowadzić może również do przewlekłych powikłań w wieku dorosłym, związanych z niewydolnością wielu narządów i układów (retinopatia, nefropatia, stopa cukrzycowa), powodując trwałe kalectwo, znaczne obciążenie zarówno systemu opieki zdrowotnej, jak i budżetu państwa. Prowadzi również do skrócenia czasu przeżycia chorych oraz ich wykluczenia społecznego.

Do rozpoznania cukrzycy typu 1 dochodzi najczęściej na podstawie typowych objawów klinicznych oraz stwierdzenia podwyższonej glikemii. U ok. 40% dzieci w Polsce choroba rozpoznawana jest dopiero w stadium tzw. kwasicy ketonowej, uznawanej za stan zagrożenia życia dziecka. Dzieci te wymagają natychmiastowej hospitalizacji, w wyspecjalizowanych ośrodkach diabetologii dziecięcej oraz wielospecjalistycznej, intensywnej terapii. Każde dziecko z nowo rozpoznaną cukrzycą typu 1 wymaga hospitalizacji, celem przeprowadzenia kompleksowej, wielogodzinnej edukacji, umożliwiającej tzw. samokontrolę cukrzycy, pozwalającą na powrót do codziennego życia, po wypisie dziecka ze szpitala.

Trudno jest mówić o „charakterystycznym” przebiegu choroby, co czyni tę chorobę tak unikalną i indywidualną w sposobie leczenia. Założeniem terapii jest opieka holistyczna i dostosowanie leczenia do potrzeb rozwijającego się dziecka. A te zmieniają się z wiekiem dziecka.

W przebiegu choroby często obserwowany jest początkowo okres zmniejszonego zapotrzebowania na insulinę (tzw. „remisja choroby” – ale nie jej wyleczenie). Okres ten trwa różnie, najczęściej kilka miesięcy, maksymalnie do roku. Nie oznacza to jednakże mniejszej potrzeby opieki nad tymi dziećmi, ponieważ zmienne zapotrzebowanie na insulinę w tym okresie wymaga bardzo wnikliwej obserwacji dziecka i umiejętności dostosowywania dawek insulin, godzina po godzinie, dzień po dniu. Kolejno następuje okres pełnej zależności od insuliny i całkowitego braku sekrecji endogennej insuliny. W tym okresie często dochodzi do dużych wahań glikemii, które mogą przybierać postać opisanych powyżej ostrych powikłań cukrzycy. Natomiast jeśli nie występują w tak gwałtownej postaci to i tak istotnie wpływają na jakość życia dziecka i jego rodziny, na codzienne funkcjonowanie dziecka w rodzinie, szkole, w gronie rówieśników, społeczeństwie. Nawet przy bardzo dobrym zrozumieniu istoty choroby i zasad terapii przez rodziców/opiekunów, a z czasem przez rosnące i coraz więcej rozumiejące dziecko i przy w miarę stabilnej glikemii (co jest możliwe tylko przy zastosowaniu nowoczesnych technologii dozujących insulinę i stale monitorujących glikemię) zdarzają się „trudne” okresy, np. infekcje, czy też zmiany organizacji dnia, które wymagają na bieżąco modyfikacji całego postępowania . Momentami wiążącymi się z możliwością pogorszenia wyrównania metabolicznego choroby jest również pójście dziecka do przedszkola, szkoły, zmiana szkoły, choroba członka rodziny, rozwód rodziców i bardzo trudny dla dziecka okres dojrzewania płciowego.

Terapię cukrzycy typu 1 u dzieci i młodzieży prowadzi się zgodnie z wytycznymi towarzystw naukowych, na zasadzie tzw. funkcjonalnej, intensywnej insulinoterapii, metodą ciągłego, podskórnego wlewu insuliny, za pomocą osobistej pompy insulinowej lub wielokrotnych iniekcji insuliny, za pomocą specjalnych wstrzykiwaczy (penów). Dawki insuliny modyfikuje się na podstawie częstych pomiarów glikemii za pomocą glukometru lub stosując ciągły pomiar stężeń glukozy metodą CGM-RT lub FGM. W związku z powyższym wszystkie dzieci z cukrzycą typu 1 powinny pozostawać pod stałą opieką specjalistycznych poradni diabetologicznych dla dzieci. Wizyty w tych poradniach powinny odbywać się co 6-8 tygodni, nie rzadziej niż co 3 miesiące.

„Spotkania” ze specjalistą diabetologiem dziecięcym, wyszkoloną pielęgniarką i dietetykiem, a nierzadko również z psychologiem, umożliwiają bowiem przeanalizowanie dotychczasowej terapii, zaproponowanie jej modyfikacji oraz reedukację w zakresach ewentualnych braków wiedzy na temat istoty choroby i jej leczenia, a także uzupełnienie wiedzy dziecka i jego rodziców/opiekunów o nowe informacje. Efektem takiej terapii jest nabycie przez dziecko i jego rodziców/opiekunów umiejętności podejmowania właściwych, samodzielnych decyzji terapeutycznych, na podstawie zdobytej wiedzy i własnego doświadczenia.

Terapią zalecaną i najczęściej stosowaną jest terapia za pomocą indywidualnych pomp insulinowych. Ok. 70% dzieci w Polsce leczonych jest za pomocą tej metody. Metoda ta powinna być wdrożona od zachorowania dziecka, o ile nie ma przeciwskazań. Przeciwskazaniami względnymi do jej zastosowania, z którymi lekarze spotykają się najczęściej jest brak akceptacji tej metody terapii (dotyczy to najczęściej starszych dzieci i młodzieży). Urządzenie to jest bowiem widoczne i nie wszyscy chcą, aby chorobę było „widać”. Czasami, chociaż rzadko, ewidentne problemy edukacyjno­ intelektualne lub techniczne ze strony rodziny dziecka, wymagają podjęcia decyzji o pozostaniu przy „prostszej” terapii, za pomocą penów. Niestety zdarzają się przypadki odraczania decyzji o terapii za pomocą pomp insulinowych (pomimo wskazań medycznych i chęci rodziny), do czasu osiągnięcia przez dziecko samodzielności w zakresie obsługi pompy, z powodu braku współpracy placówek oświatowych, gdyż przedszkola i szkoły nierzadko odmawiają jakiejkolwiek pomocy w insulinoterapii małego dziecka. Rodzice/opiekunowie dziecka, realizując . swoje obowiązki zawodowe nie są natomiast w stanie przebywać z dzieckiem przez 24 godziny/dobę.

Należy przy tym z całą stanowczością podkreślić, że terapia za pomocą pomp insulinowych nie jest rodzajem sztucznej trzustki, która bez ingerencji pacjenta przejmie leczenie dziecka. Powoduje to błędną ocenę faktycznych możliwości funkcjonowania chorego na cukrzycę dziecka. Terapia za pomocą indywidualnych pomp insulinowych nie polega bowiem na „przyczepieniu” zaprogramowanego urządzenia do ciała dziecka, tylko na dokładnym wsparciu podejmowanych decyzji przez rodzica/opiekuna, bądź starsze dziecko. Decyzje te muszą być każdorazowo podejmowane indywidualnie, na podstawie aktualnej glikemii, ilości węglowodanów przeznaczonych do spożycia i wielu innych okoliczności wpływających na przewidywaną glikemię. Funkcjonowanie dzieci z cukrzycą typu 1 w rodzinie, gronie rówieśników, w przedszkolu, szkole i społeczeństwie zmienia się z czasem trwania choroby, rozwojem dziecka i jest indywidulanie zmienne. Pierwszym okresem bardzo trudnym w życiu całej rodziny jest moment rozpoznania choroby. Odnosząc się do zaświadczeń o stanie zdrowia dziecka do celów orzekania o niepełnosprawności niewątpliwie uzasadnione jest wtedy opisanie stanu zdrowia dziecka, jako istotne jego pogorszenie. Przewidywany czas pogorszenia stanu zdrowia, czy utrzymywania się niepełnosprawności będzie wynosił zawsze powyżej 12 miesięcy, bowiem jak opisano powyżej choroba jest nieuleczalna i postępująca.

Pierwszy okres od rozpoznania choroby wiąże się zazwyczaj z koniecznością przeorganizowania życia rodziny. Niestety wielokrotnie wiąże się także z koniecznością rezygnacji z pracy jednego z rodziców (dotyczy to przede wszystkim rodziców/opiekunów małych dzieci, poniżej ok. 10-12 roku życia). Dla części dzieci, zwłaszcza tych młodszych, z całą pewnością można przyjąć zatem, że dzieci te wymagają stałej pomocy i nadzoru ze strony rodzica/opiekuna.

Poniżej przedstawiono, z podziałem na grupy wiekowe, zakresy wiedzy i umiejętności problemy dotyczące insulinoterapii i kontroli cukrzycy. Podział i informacje wynikają z wieloletniego doświadczenia terapii cukrzycy u dzieci w Polsce:

W wieku do 2 lat pełną wiedzę i umiejętności dotyczące terapii cukrzycy posiadają wyłącznie rodzice/opiekunowie i na nich spoczywa całkowita odpowiedzialność za codzienne funkcjonowanie małego dziecka.

W wieku 3-5 lat (czas ewentualnego rozpoczęcia edukacji przedszkolnej) to czas, kiedy dziecko ma świadomość choroby, konieczność używania pompy i podawania insuliny oraz pomiarów glikemii. Może także sygnalizować hipoglikemię, jednak objawy są w tym wieku trudne do zdefiniowania . Pełna obsługa terapii cukrzycy u tych dzieci nadal leży wyłącznie po stronie rodziców/opiekunów.

W wieku 6-9 lat, dziecko posiada podstawowe informacje na temat choroby, rozumie konieczność pomiarów glikemii, podawania insuliny, potrafi zinterpretować wartości glikemii . Wie, że wysiłek fizyczny może spowodować hipoglikemię, zna podstawowe zasady postępowania w hipoglikemii, potrafi obliczyć dawkę insuliny w bolusie, stosując kalkulator bolusa. Nadal jednak wymaga pełnego nadzoru ze strony rodziców/opiekunów. Wszystkie procedury wykonuje pod nadzorem osoby dorosłej, przeszkolonej w zakresie obsługi pompy insulinowej. Brak stałego nadzoru może skończyć się ostrym powikłaniem choroby, o ciężkim przebiegu, a nawet zagrażać życiu dziecka.

W wieku 10-12 lat dziecko potrafi obliczyć spożyte węglowodany, zaczyna obliczać dawkę insuliny w bolusie, dawkę korekcyjną. Zna także przyczyny hipo- i hiperglikemii oraz potrafi postępować w przypadku hipo- i hiperglikemii. Wymaga jednak istotnego nadzoru ze strony rodziców/opiekunów. W tym wieku dziecko powinno posiadać także umiejętności umożliwiające samodzielne funkcjonowanie w domu i w szkole. Nadal powinno być jednak nadzorowane przez rodziców I opiekunów.

Dzieci w wieku 13-15 lat, powinny posiadać wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielne podejmowanie decyzji terapeutycznych, w oparciu o wyniki pomiaru glikemii. Powinno również samodzielnie określić i oszacować ilość spożytych węglowodanów, białek i tłuszczów . Jest to jednak bardzo trudny okres rozpoczynającego się dojrzewania płciowego, często połączonego z buntem przeciwko chorobie. Młodzież często wymaga wówczas zwiększenia dawki insuliny. Buntuje się przeciwko chorobie, odmawia wykonania pomiaru glikemii, podania bolusa lub zapomina o ich wykonaniu. Podejmuje również ryzykowne zachowania, nieregularnie zmienia zestawy infuzyjne/sensory . Chorzy w tym wieku wymagają wsparcia, sprawdzania i okresowej kontroli ze strony rodziców/opiekunów, ale nie wymagają stałej opieki, jak dzieci poniżej 12 roku życia.

W wieku 16 lat i powyżej, młody człowiek z cukrzycą typu 1 powinien wykazywać się co najmniej podstawową samodzielnością w zakresie terapii i kontroli cukrzycy. Okresowe wsparcie i pomoc ze strony rodziców/opiekunów są jednak nadal wskazane.

W podsumowaniu powyższych informacji oraz opinii na temat funkcjonowania dziecka z cukrzycą typu 1 należy również odnieść się do merytorycznie uzasadnionego rozumienia spornego punktu 7. w orzeczeniach o niepełnosprawności dzieci poniżej 16. roku życia. Tak więc punkt 7., uznający konieczność stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji, stanowi częstą przyczynę . sporów pomiędzy zespołami orzekającymi o niepełnosprawności a rodzicami/opiekunami chorych dzieci.

Za ograniczoną możliwość samodzielnej egzystencji uznaje się bowiem brak możliwości samoobsługi, komunikowania się oraz poruszania, powodujące konieczność zapewnienia stałej opieki lub pomocy, w sposób przewyższający zakres opieki nad zdrowym dzieckiem w danym wieku.

Chciałbym zatem jednoznacznie podkreślić, że dziecko chore na cukrzycę typu 1, które nie jest w stanie samodzielnie wyliczyć ilości spożytych węglowodanów, obliczyć potrzebnej dawki insuliny oraz nie potrafi technicznie podać insuliny (za pomocą penów, czy pompy insulinowej), nie potrafi zmierzyć samodzielnie stężenia glukozy we krwi, bądź sprawdzić wynik tego pomiaru, na urządzeniu monitorującym i zinterpretować ten wynik (wymaga to. umiejętności czytania, liczenia, rozumienia) – nie spełnia kryterium samoobsługi. Brak umiejętności samoobsługi w tym zakresie, przy braku stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy ze strony innej osoby, grozi bowiem utratą zdrowia, a nawet życia dziecka.

Dziecko z cukrzycą typu 1, które nie potrafi zwerbalizować zgłosić rodzicom/opiekunom symptomów obniżonego poziom u cukru (hipoglikemii), a tym bardziej podjąć się samodzielnego leczenia niskiego stężenia cukru we krwi, nie spełnia także kryterium umiejętności komunikacji. Brak komunikacji w tym zakresie, przy braku stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy ze strony innej osoby grozi bowiem ciężką hipoglikemią u dziecka. Chciałbym także jednoznacznie podkreślić, że brak wyrównania hiperglikemii w stosunkowo krótkim okresie czasu, najczęściej kilku dni, prowadzi natomiast do zagrażającej życiu dziecka ciężkiej kwasicy ketonowej.

Dziecko z cukrzycą typu 1, podejmujące jakikolwiek wysiłek fizyczny/aktywność fizyczną bez nadzoru, bez wcześniejszego dostosowania dawki insuliny oraz ilości spożytego posiłku, nie umiejące zinterpretować aktualnej glikemii i dostosować to niej intensywności ćwiczeń fizycznych, czy zwykłego ruchu, nie spełnia również kryterium samodzielnego poruszania się. Brak umiejętności samodzielnego poruszania się/ spontanicznej aktywności fizycznej, z brakiem umiejętności uwzględnienia wymogów związanych z insulinoterapią, przy braku stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy ze strony innej osoby grozi także ciężką hipoglikemią u dziecka.

Biorąc pod uwagę opisane powyżej różnice w zakresie wiedzy, umiejętności i problemów, dziecka z cukrzycą typu 1 uważam, że do 10. roku życia dzieci nie są samodzielne w zakresie samoobsługi, komunikacji i poruszania się i wymagają stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy ze strony innej osoby, w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji. W wieku 10-12 lat dzieci powinny nabywać samodzielności w zakresie samoopieki związanej z terapią cukrzycy, ale nadal wymagają stałego udziału rodziców/opiekunów w prowadzeniu samokontroli cukrzycy i powinny mieć przyznany punkt 7.

Dzieci powyżej 13. roku życia powinny być w miarę samodzielne w zakresie samoopieki związanej z terapią cukrzycy (z podkreśleniem jednak stałej potrzeby wsparcia, kontroli i pomocy osób dorosłych – rodziców/opiekunów). W tym wieku nie można jednak wykluczyć indywidualnych przypadków, w których nauka „samodzielnego życia” dziecka z cukrzycą (w zakresie samoobsługi, komunikacji i poruszania się) z różnych powodów, np. zdrowotnych lub socjalnych, może opóźniać się lub jest niemożliwa.

Uchwała-PTEiDD (pdf)

Fakt chorowania na cukrzycę nie może stanowić przyczyny dyskryminacji lub nierównego traktowania. Ograniczenia zawodowe powinny być nakładane po starannym przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji i stanu zdrowia.

Rolą lekarza diabetologa w utrzymaniu aktywności zawodowej osoby z cukrzycą oprócz prowadzenia skutecznej terapii jest:

• edukacja zdrowotna ukierunkowana na kształtowanie świadomości zdrowotnej oraz rozumienia ograniczeń wynikających z potencjalnych powikłań cukrzycy,
• pomoc w wydaniu obiektywnej opinii o predyspozycjach zdrowotnych do pracy poprzez udzielenie informacji lekarzowi uprawnionemu do podejmowania decyzji orzeczniczych.

W ocenie stanu zdrowia dla potrzeb zawodowych kluczową dla decyzji lekarza powinna być postawa osoby z cukrzycą. Każda osoba z cukrzycą, niezależnie od typu i sposobu terapii, musi aktywnie współuczestniczyć w leczeniu swojej choroby.

O predyspozycjach zdrowotnych do wykonywania czynności zawodowych lub kierowania pojazdami orzeka lekarz uprawniony do badań profilaktycznych bądź badań kierowców. W związku z incydentalną formą kontaktu z pacjentem (nie- jednokrotnie w ramach jednorazowej wizyty), w celu wydania decyzji opartej na indywidualnej ocenie stanu zdrowia, wskazane jest, aby osoba z cukrzycą przedstawiła opinię lekarza prowadzącego.

W ramach konsultacji dla potrzeb orzeczniczych diabetolog powinien:

• ocenić wiedzę osoby z cukrzycą dotyczącą jej choroby, leczenia i możliwych powikłań w skali: wysoka, dostateczna lub niedostateczna,
• ocenić umiejętności kontrolowania glikemii w skali: dobra, akceptowalna lub niska,
• ocenić świadomość hipoglikemii u osoby z cukrzycą, umiejętność zapobiegania i przeciwdziałania rozwojowi hipoglikemii w skali: dobra lub niedostateczna,
• potwierdzić występowanie lub wskazać na brak odczuwania objawów prodromalnych hipoglikemii,
• określić ryzyko wystąpienia hipoglikemii w skali: niskie, akceptowalne lub wysokie,
• wskazać obecność przewlekłych powikłań cukrzycy ze strony narządu wzroku, układu nerwowego oraz ze strony układu sercowo-naczyniowego,
• uwzględnić umiejętności i możliwość konsekwentnego stosowania systemu CGM,
• wpisać dodatkowe uwagi dotyczące przewlekłych powikłań cukrzycy oraz stwierdzonego stanu zdrowia osoby z cukrzycą istotne dla oceny ryzyka zagrożenia dla bezpieczeństwa Uzasadnienie ograniczeń zawodowych dla osoby z cukrzycą jest dwojakie i wynika ono z:
  • możliwości wystąpienia epizodu hipoglikemii i związanych z nim zaburzeń świadomości,
  • możliwości rozwoju późnych powikłań cukrzycy upośledzających zdolność do wykonywania danej pracy.

Przeciwwskazania do kierowania pojazdami z podziałem na kategorie oraz przeciwwskazania do pracy na określonych stanowiskach przedstawiono w Aneksie 2.

Osoby cechujące się obecnością zaawansowanych powikłań przewlekłych cukrzycy nie mogą wykonywać czynności, w których uszkodzenie danego narządu, należące do obrazu powikłań cukrzycy, mogłoby mieć wpływ na bezpieczeństwo pracy. Nie powinno to jednak przeszkadzać w podejmowaniu pracy o innym charakterze, takiej, dla której dane powikłanie nie będzie miało znaczenia. Jednocześnie charakter pracy, a także jej uciążliwość nie powinny utrudniać osiągnięcia wyrównania metabolicznego cukrzycy, a co się z tym wiąże — ochrony osoby z cukrzycą przed rozwojem i akceleracją przewlekłych powikłań choroby.

Konsultacja diabetologiczna do badań kierowców lub pracowniczych powinna zakończyć się wydaniem czytelnej opinii w formie ustrukturyzowanych kart konsultacyjnych, których wzory przedstawiono w Aneksie 2.

Wymagania zdrowotne w odniesieniu do osoby z cukrzycą należy podzielić na dwie kategorie zależne od wykonywanych przez nią czynności zawodowych lub zajmowanego stanowiska pracy.

Pierwszą kategorię (wyższą) będą tworzyć czynności i stanowiska wymagające pełnej sprawności psychoruchowej oraz związane z narażeniem na niekorzystne czynniki psychospołeczne, których wykonywanie wiąże się z bezpieczeństwem samego pracownika oraz jego otoczenia (współpracowników oraz innych osób niezaangażowanych bezpośrednio w pracę, ale będących w jego bez- pośrednim sąsiedztwie lub podlegających wpływowi wykonywanych przez niego czynności, jak uczestnicy ruchu drogowego czy klienci sklepu wielkopowierzchniowego itp.). O bardziej restrykcyjnych wymaganiach zdrowotnych należy mówić w kontekście możliwości wystąpienia zaburzeń świadomości, które u osób z cukrzycą mogą być efektem ciężkiej hipoglikemii.

Do zawodów wymagających wyższej kategorii wymagań zdrowotnych, w odniesieniu do których trzeba szczególnie wziąć pod uwagę fakt chorowania przez pracownika na cukrzycę, należą te związane z bezpieczeństwem publicznym, a więc:

• zawodowe kierowanie pojazdami (przewozy pasażerskie, przewozy ciężarowe, kierowanie pociągami naziemnymi i kolei podziemnej, taksówki),
• służby mundurowe i ratownicze: siły zbrojne (wojska lądowe, marynarka, lotnictwo), policja, straż pożarna, straż gminna, ratownictwo, żegluga morska, służba więzienna, licencjonowani pracownicy ochrony,
• przedstawiciele lotnictwa cywilnego: piloci i inżynierowie lotnictwa, personel pokładowy, kontrolerzy ruchu lotniczego,
• zawody szczególnie niebezpieczne (praca na wysokościach, przy maszynach w ruchu, przy piecach, w wysokiej temperaturze, spalarniach, hutach, górnictwie, miejscach o dużym natężeniu ruchu i innych związanych z wysokim ryzykiem wypadku).

Drugą kategorię (niższą) wymagań zdrowotnych będą stanowić czynności i stanowiska pracy oraz występujące na nich czynniki szkodliwe i uciążliwości, które mogą niekorzystnie wpływać na przebieg cukrzycy. W przypadku niższej kategorii wymagań zdrowotnych należy mówić raczej o niezalecanych zawodach czy stanowiskach pracy niż o bezwzględnych przeciwwskazaniach. Dlatego też dodatkowej uwagi oraz indywidualnej oceny predyspozycji zdrowotnych u osób z cukrzycą wymaga decyzja o możliwości podjęcia lub kontynuacji pracy na stanowiskach:

• wymagających zwiększonego wysiłku fizycznego, zwłaszcza o statycznym charakterze (np. górnik, hutnik),
• ze zmianowym i nocnym czasem pracy,
• z narażeniem na dwusiarczek węgla oraz pestycydy – związki kwasu dwuchlorofenoksyoctowego (np. dichlorprop, mekoprop).

Lekarz diabetolog powinien pełnić funkcję doradczą u osób młodych, u których szczególnej staranności wymaga wybór zawodu. W tym przypadku należy wziąć pod uwagę nie tylko aktualny stan zdrowia, ale przede wszystkim historię naturalną cukrzycy, która w różnym okresie jej trwania, ze względu na ograniczenia zdrowotne, może uniemożliwić nie tylko praktyczną naukę zawodu, lecz przede wszystkim w dłuższej perspektywie – wykonywanie pracy.

W Aneksie 3. zawarto dokument Karta Praw i Obowiązków Pracodawcy i Pracownika, którego celem jest z jednej strony wzmocnienie poczucia odpowiedzialności osób z cukrzycą oraz ich pozy- cji jako pracowników, a z drugiej – przeciwdziałanie wykluczaniu osób z cukrzycą z rynku pracy.

Karta Praw i Obowiązków Pracodawcy i Pracownika

Cukrzyca to przewlekła choroba metaboliczna dotykająca coraz większej liczby osób. Szacuje się, że w Polsce na cukrzycę choruje około 3 miliony ludzi, z czego cukrzyca rozpoznana i leczona stanowi 60% przypadków. Obecna skala i fakt nasilania się zapadalności na cukrzycę, zarówno typu 1, jak i 2, przekładają się na bardzo wymierne konsekwencje nie tylko medyczne, lecz także społeczno-ekonomiczne, a problemy prewencji i efektywnego leczenia cukrzycy i jej powikłań wykraczają poza obszar odpowiedzialności środowiska medycznego i samych pacjentów.

Cukrzyca według szacunków Banku Światowego stanowi po chorobie niedokrwiennej serca drugie pod względem wielkości obciążenie ekonomiczne społeczeństwa. Na te nakłady składają się nie tylko koszty diagnostyki i leczenia cukrzycy, w tym leczenia jej powikłań, ale i koszty wynikają- ce z przedwczesnego zaprzestania działalności zawodowej: niezdolność do pracy i w jej następstwie świadczenia rentowe, a także bezrobocie, które szczególnie dotkliwie dotyka osoby z cukrzycą.

Z uwagi na to, że:

• skala bezrobocia wśród osób z cukrzycą jest ponad dwukrotnie wyższa niż wśród osób zdrowych, a wynikająca z tego ich gorsza sytuacja ekonomiczna może utrudniać właściwą kontrolę choroby,
• miejsce pracy jest ważnym ogniwem w procesie prewencji chorób cywilizacyjnych,

a jednocześnie będąc przekonanymi, że:

• leki stosowane współcześnie w terapii cukrzycy, jak i rosnąca świadomość pacjentów w zakresie samokontroli prowadzą do coraz dłużej i skuteczniej utrzymywanego dobrego stanu zdrowia pacjenta i możliwości pozostania aktywnymi zawodowo,

fakt chorowania na cukrzycę nie czyni automatycznie z danej osoby gorszego pracownika.

W nawiązaniu do licznych inicjatyw podejmowanych na gruncie europejskim, których celem jest zarówno prewencja, wczesne wykrywanie, odpowiednie leczenie, jak i poprawa jakości życia osób z cukrzycą, w tym do Rezolucji Parlamentu Europejskiego z 13 marca 2012 r. w sprawie podjęcia walki z epidemią cukrzycy w UE oraz Mapy Kopenhaskiej, przyjętej podczas Europejskiego Forum Cukrzycy w Kopenhadze 25–26 kwietnia 2012 r., w przeddzień Światowego Dnia Cukrzycy 2012, sygnatariusze niniejszego dokumentu, reprezentujący środowisko medyczne, środowisko osób z cukrzycą oraz środowisko pracodawców, postulują spisanie praw i obowiązków osób z cukrzycą oraz ich potencjalnych pracodawców tak, aby z jednej strony wzmocnić poczucie odpowiedzialności pacjentów oraz ich pozycję jako pracowników, a z drugiej przeciwdziałać wykluczaniu osób z cukrzycą z rynku pracy.

Prawa i obowiązki pracownika z cukrzycą

1. Każda osoba z cukrzycą powinna być świadoma, że efektywna kontrola cukrzycy odbywa się za- równo w domu, jak i w pracy.
2. Pracownik z cukrzycą obowiązany jest przestrzegać w pracy tych samych zasad, jakie stosuje w celu kontrolowania choroby w domu, tj. dokonywać okresowego pomiaru glikemii, przyjmować leki zgodnie z zaleceniem lekarza, przestrzegać godzin posiłków i zasad żywieniowych obowiązujących w cukrzycy oraz prowadzić zdrowy styl życia.
3. Pracownik z cukrzycą powinien poinformować pracodawcę o chorobie i w miarę możliwości samodzielnie dostosować tryb i godziny pracy tak, aby kontrola choroby była możliwa.
4. Osoba z cukrzycą powinna być świadoma istnienia przeciwwskazań do wykonywania pewnych zawodów (m.in. pilot, kierowca transportu publicznego, praca na wysokościach, praca wymagająca wyjątkowo intensywnego wysiłku fizycznego) i jeśli zajmuje którekolwiek z tych stanowisk, zawiadomić o tym swojego pracodawcę.
5. Pracownik z cukrzycą powinien poinformować o swojej chorobie najbliższych współpracowników, tak aby w przypadku incydentu hiperglikemii lub hipoglikemii koledzy mogli udzielić mu pomocy we właściwy sposób oraz zadbać o utrzymanie ciągłości wykonywanej

Prawa i obowiązki pracodawcy

1. Każdy pracodawca powinien być świadomy, że cukrzyca nie dyskwalifikuje osób z tą chorobą z podejmowania pracy w ramach aktywności zawodowej, a wszelka dyskryminacja pracownika z powodu wystąpienia lub występowania u niego cukrzycy jest niedopuszczalna. Kluczem do zrozumienia sytuacji osoby z cukrzycą jest posiadanie przez pracodawcę podstawowej wiedzy o cukrzycy.
2. Pracodawca, by móc wywiązywać się z ciążących na nim zobowiązań, w tym obowiązku zapewnienia bezpiecznych i higienicznych warunków pracy, ma prawo i powinien wiedzieć, kto z jego pracowników jest osobą z cukrzycą.
3. Pracodawca powinien umożliwić pracownikowi z cukrzycą przestrzeganie zasad kontrolowania choroby w miejscu pracy i motywować go do odpowiedzialnego zachowania, gwarantującego bezpieczeństwo pracy osobie z cukrzycą, a także jego współpracownikom.
4. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, zapewnić pracownikowi z cukrzycą stanowisko, które umożliwia optymalną kontrolę choroby (m.in. możliwość rezygnacji ze zmianowego trybu pracy, krótkie przerwy na dodatkowe posiłki).
5. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, zapewnić pracownikowi z nowo zdiagnozowaną cukrzycą inne/równorzędne stanowisko pracy, jeśli dotychczas zajmowane mogłoby wiązać się z zagrożeniem bezpieczeństwa w miejscu pracy lub utrudniało pracownikowi kontrolowanie
6. Pracodawca powinien, w miarę możliwości, promować w miejscu pracy zasady zdrowego trybu życia, zachęcając pracowników do aktywności fizycznej, zbilansowanej diety oraz poddawania się badaniom profilaktycznym.

DATA PUBLIKACJI
08.04.2025

DATA PUBLIKACJI
08.04.2025

DATA PUBLIKACJI
20.02.2025
 
KOMUNIKAT DOTYCZĄCY BEZPIECZEŃSTWA STOSOWANIA PRODUKTU
 

Pompy insulinowe MiniMed™ serii 600 i 700 oraz MiniMed™ Paradigm™
Dokładność objętości dostarczania insuliny (DVA) podczas zmian ciśnienia powietrza

Luty 2025

Numer referencyjny Medtronic: FA1446

Jednolity numer rejestracyjny producenta UE (SRN): US-MF-000023100

Szanowni Państwo

Kierujemy do Państwa poniższe pismo, ponieważ jak wynika z naszej dokumentacji, pod Państwa opieką znajdują się pacjenci, będący użytkownikami pompy insulinowej MiniMed™ serii 600 lub 700
lub MiniMed™ Paradigm™. Dzielimy się z Państwem komunikatem, który firma Medtronic przekazała użytkownikom pomp insulinowych, aby poinformować ich o istotności monitorowania poziomu
glukozy we krwi w warunkach dynamicznego ciśnienia atmosferycznego – na przykład podczas startu i lądowania samolotu – ponieważ dokładność podawania insuliny może zostać zaburzona.

Prosimy o zapoznanie się z poniższymi informacjami. Niniejsze powiadomienie przekazujemy wyłącznie w celach informacyjnych.

Opis problemu:

Najnowsze badania wykazały, że zmiany ciśnienia atmosferycznego mogą czasami powodować niezamierzone podanie insuliny. Przykładowo, ciśnienie atmosferyczne w samolocie może ulegać gwałtownym zmianom w trakcie lotu, co może powodować rozszerzanie się pęcherzyków powietrza wewnątrz zbiornika, gdy ciśnienie powietrza spada (np. podczas startu). Może to skutkować podaniem większej ilości insuliny, co może prowadzić do hipoglikemii. Niepożądana dawka insuliny może zostać uwolniona nawet wtedy, gdy podawanie insuliny przez pompę zostało zatrzymane lub zaprogramowane na zero jednostek na godzinę.

Z drugiej strony może dojść do kompresji pęcherzyków powietrza, gdy ciśnienie powietrza wzrasta (np. podczas lądowania samolotu). Może to skutkować podaniem mniejszej ilości insuliny w czasie lądowania, co może prowadzić do hiperglikemii.

Ryzyko dla zdrowia:

Zmiany w ciśnieniu powietrza mogą skutkować podaniem większej ilości insuliny podczas startu samolotu, a to z kolei może prowadzić do hipoglikemii, lub podaniem mniejszej ilości insuliny podczas lądowania, co może prowadzić do hiperglikemii W okresie lipiec 2003 – maj 2024 do firmy Medtronic wpłynęło 138 reklamacji dotyczących tego problemu. 19 dotyczyło poważnych incydentów, ale żadna z tych reklamacji nie wskazywała na bezpośredni problem z pompą.
U osób przyjmujących mniejsze dawki insuliny dziennie oraz u osób o wysokiej wrażliwości na insulinę zmiany stężenia glukozy podczas zmian ciśnienia powietrza mogą być większe niż u osób przyjmujących większe dawki insuliny oraz z niższą wrażliwością na insulinę. Dlatego ważne jest, aby pacjenci częściej kontrolowali poziom glukozy we krwi podczas lotu i byli przygotowani na leczenie hipoglikemii lub hiperglikemii, jeśli wystąpią.

Pełna treść komunikatu zamieszczona jest w dołączonym pliku (pdf).
 

DATA PUBLIKACJI
23.12.2024
 

Szanowni Państwo,

Prosimy o umawianie wizyt u edukatorów, dietetyków oraz psychologów poprzez rejestrację.
Wizyty można umawiać osobiście, mailowo (zps@gczd.katowice.pl),bądź telefonicznie (32 207 17 77).

Szanowni Państwo,

Zgodnie z zaleceniami klinicznymi Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego z 2024 roku przypominamy, że wizyty w poradni diabetologicznej powinny odbywać się nie mniej niż 4 razy w roku. Część wizyt ambulatoryjnych (nie więcej niż 20-30%) może zostać zastąpiona wideoporadami lub teleporadami pod warunkiem zdalnego odczytania i przesłania do poradni danych z urządzeń monitorujących stężenie glukozy oraz urządzeń podających insulinę lub aplikacji będących elektronicznymi dzienniczkami samokontroli. Pomimo korzystania z teleporad osobiste wizyty muszą się odbywać minimum raz na 6 miesięcy.
Proszę również o pisemne uzasadnienie w statusie wizyty, dlaczego pacjent odbywa teleporadę, a nie wizytę osobistą.

DATA PUBLIKACJI
08.11.2024
 

Informujemy Państwa że w każdy czwartek w Poradni Diabetologicznej przyjmuje dietetyk kliniczny mgr Celina Gibner, która specjalizuje się w zagadnieniach związanych z aktywnością fizyczną u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1.
Wszystkich, którzy chcą być bardziej aktywni lub potrzebują dodatkowego wsparcia m.in. w zakresie edukacji diabetologicznej serdecznie zapraszamy do umówienia się na konsultację.
Terminy wizyt można ustalić dzwoniąc do rejestracji Poradni Diabetologicznej pod numer 32 207 1693″

Zalecenia dotyczące aktywności zawodowej osób z cukrzycą

Fakt chorowania na cukrzycę nie może stanowić przyczyny dyskryminacji lub nierównego traktowania. Ograniczenia zawodowe powinny być nakładane po starannym przeanalizowaniu indywidualnej sytuacji i stanu zdrowia. Rolą lekarza diabetologa w utrzymaniu aktywności zawodowej osoby z cukrzycą oprócz prowadzenia skutecznej terapii jest:

• edukacja zdrowotna ukierunkowana na kształtowanie świadomości zdrowotnej oraz rozumienia ograniczeń wynikających z potencjalnych powikłań cukrzycy,
• pomoc w wydaniu obiektywnej opinii o predyspozycjach zdrowotnych do pracy poprzez udzielenie informacji lekarzowi uprawnionemu do podejmowania decyzji orzeczniczych.

W ocenie stanu zdrowia dla potrzeb zawodowych kluczową dla decyzji lekarza powinna być postawa osoby z cukrzycą. Każda osoba z cukrzycą, niezależnie od typu i sposobu terapii, musi aktywnie współuczestniczyć w leczeniu swojej choroby.

O predyspozycjach zdrowotnych do wykonywania czynności zawodowych lub kierowania pojazdami orzeka lekarz uprawniony do badań profilaktycznych bądź badań kierowców.

W związku z incydentalną formą kontaktu z pacjentem (niejednokrotnie w ramach jednorazowej wizyty), w celu wydania decyzji opartej na indywidualnej ocenie stanu zdrowia, wskazane jest, aby osoba z cukrzycą przedstawiła opinię lekarza prowadzącego.

W ramach konsultacji dla potrzeb orzeczniczych diabetolog powinien:

• ocenić wiedzę osoby z cukrzycą dotyczącą jej choroby, leczenia i możliwych powikłań w skali: wysoka, dostateczna lub niedostateczna,
• ocenić umiejętności kontrolowania glikemii w skali: dobra, akceptowalna lub niska,
• ocenić świadomość hipoglikemii u osoby z cukrzycą, umiejętność zapobiegania i przeciwdziałania rozwojowi hipoglikemii w skali: dobra lub niedostateczna,
• potwierdzić występowanie lub wskazać na brak odczuwania objawów prodromalnych hipoglikemii,
• określić ryzyko wystąpienia hipoglikemii w skali: niskie, akceptowalne lub wysokie,
• wskazać obecność przewlekłych powikłań cukrzycy ze strony narządu wzroku, układu nerwowego oraz ze strony układu sercowo-naczyniowego,
• uwzględnić umiejętności i możliwość konsekwentnego stosowania ciągłego monitorowania stężenia glukozy (CGM),
• wpisać dodatkowe uwagi dotyczące przewlekłych powikłań cukrzycy oraz stwierdzonego stanu zdrowia osoby z cukrzycą istotne dla oceny ryzyka zagrożenia dla bezpieczeństwa publicznego.

Uzasadnienie ograniczeń zawodowych dla osoby z cukrzycą jest dwojakie i wynika ono z:

• możliwości wystąpienia epizodu hipoglikemii związanych z nim zaburzeń świadomości,
• możliwości rozwoju późnych powikłań cukrzycy upośledzających zdolność do wykonywania danej pracy.

Przeciwwskazania do kierowania pojazdami z podziałem na kategorie oraz przeciwwskazania do pracy na określonych stanowiskach przedstawiono w Aneksie 2.

Osoby cechujące się obecnością zaawansowanych powikłań przewlekłych cukrzycy nie mogą wykonywać czynności, w których uszkodzenie danego narządu, należące do obrazu powikłań cukrzycy, mogłoby mieć wpływ na bezpieczeństwo pracy. Nie powinno to jednak przeszkadzać w  podejmowaniu pracy o innym charakterze, takiej, dla której dane powikłanie nie będzie miało znaczenia. Jednocześnie charakter pracy, a także jej uciążliwość nie powinny utrudniać osiągnięcia wyrównania metabolicznego cukrzycy, a co się z tym wiąże — ochrony osoby z cukrzycą przed rozwojem i akceleracją przewlekłych powikłań choroby.

Konsultacja diabetologiczna do badań kierowców lub pracowniczych powinna zakończyć się wydaniem czytelnej opinii w formie ustrukturyzowanych kart konsultacyjnych, których wzory przedstawiono w Aneksie 2.

Wymagania zdrowotne w odniesieniu do osoby z cukrzycą należy podzielić na dwie kategorie zależne od wykonywanych przez nią czynności zawodowych lub zajmowanego stanowiska pracy. Pierwszą kategorię (wyższą) będą tworzyć czynności stanowiska wymagające pełnej sprawności Current Topics in Diabetes 2023 | Curr Top Diabetes, 2023; 4 (3-4) 125

Zalecenia kliniczne dotyczące postępowania u osób z cukrzycą 2024.

Stanowisko Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego psychoruchowej oraz związane z narażeniem na niekorzystne czynniki psychospołeczne, których wykonywanie wiąże się z bezpieczeństwem samego pracownika oraz jego otoczenia (współpracowników oraz innych osób niezaangażowanych bezpośrednio w pracę, ale będących w jego bezpośrednim sąsiedztwie lub podlegających wpływowi wykonywanych przez niego czynności, jak uczestnicy ruchu drogowego czy klienci sklepu wielkopowierzchniowego itp.).

O bardziej restrykcyjnych wymaganiach zdrowotnych należy mówić w  kontekście możliwości wystąpienia zaburzeń świadomości, które u osób z cukrzycą mogą być efektem ciężkiej hipoglikemii.

Do zawodów wymagających wyższej kategorii wymagań zdrowotnych, w odniesieniu do których trzeba szczególnie wziąć pod uwagę fakt chorowania przez pracownika na cukrzycę, należą te związane z bezpieczeństwem publicznym, a więc:

• zawodowe kierowanie pojazdami (przewozy pasażerskie, przewozy ciężarowe, kierowanie pociągami naziemnymi i kolei podziemnej, taksówki),
• służby mundurowe i ratownicze: siły zbrojne(wojska lądowe, marynarka, lotnictwo), policja, straż pożarna, straż gminna, ratownictwo, żegluga morska, służba więzienna, licencjonowani pracownicy ochrony,
• przedstawiciele lotnictwa cywilnego: piloci i inżynierowie lotnictwa, personel pokładowy, kontroler ruchu lotniczego,
• zawody szczególnie niebezpieczne (praca na wysokościach, przy maszynach w ruchu, przy piecach, w wysokiej temperaturze, spalarniach, hutach, górnictwie, miejscach o dużym natężeniu ruchu i innych związanych z wysokim ryzykiem wypadku).

Drugą kategorię (niższą) wymagań zdrowotnych będą stanowić czynności i stanowiska pracy oraz występujące na nich czynniki szkodliwe i uciążliwości, które mogą niekorzystnie wpływać na przebieg cukrzycy.

W przypadku niższej kategorii wymagań zdrowotnych należy mówić raczej o niezalecanych zawodach czy stanowiskach pracy niż o bezwzględnych przeciwwskazaniach. Dlatego też dodatkowej uwagi oraz indywidualnej oceny predyspozycji zdrowotnych u osób z cukrzycą wymaga decyzja o możliwości podjęcia lub kontynuacji pracy na stanowiskach:

• wymagających zwiększonego wysiłku fizycznego, zwłaszcza o statycznym charakterze (np. górnik, hutnik),
• ze zmianowym i nocnym czasem pracy,
• z narażeniem na dwusiarczek węgla oraz pestycydy– związki kwasu dwuchlorofenoksyoctowego(np. dichlorprop, mekoprop).

Lekarz diabetolog powinien pełnić funkcję doradczą u osób młodych, u których szczególnej staranności wymaga wybór zawodu. W tym przypadku należy wziąć pod uwagę nie tylko aktualny stan zdrowia, ale przede wszystkim historię naturalną cukrzycy, która w rożnym okresie jej trwania, ze względu na ograniczenia zdrowotne, może uniemożliwić nie tylko praktyczną naukę zawodu, lecz przede wszystkim w dłuższej perspektywie – wykonywanie pracy.

W Aneksie 3. zawarto dokument Karta Prawi Obowiązków Pracodawcy i Pracownika, którego celem jest z jednej strony wzmocnienie poczucia odpowiedzialności osób z cukrzycą oraz ich pozycji jako pracowników, a z drugiej – przeciwdziałanie wykluczaniu osób z cukrzycą z rynku pracy.

DATA PUBLIKACJI
24.10.2024

DATA PUBLIKACJI
05.10.2023
 

Coroczne szczepienia przeciwko grypie są zalecane wszystkim osobom w wieku ≥ 6 miesięcy, u których nie występują przeciwwskazania. Wszystkie szczepionki przeciw grypie dostępne w Polsce w sezonie 2023-2024 są czterowalentne, zawierają hemaglutyninę (HA) pochodzącą z jednego wirusa grypy A(H1N1)pdm09, jednego wirusa grypy A(H3N2), jednego wirusa grypy B/Victoria lineage i jednego wirusa grypy B/Yamagata lineage. Szczepionki przeciwko grypie w sezonie 2023-2024 będą zawierać HA pochodzące z 1) wirusa grypy A/Victoria/4897/2022 (H1N1)pdm09; 2) wirusa grypy A/Darwin/9/2021 (H3N2); 3) wirusa grypy B/Austria/1359417/2021 (linia Victoria) oraz 4) wirusa grypy B/Phuket/3073/2013 (linia Yamagata).
Dostępne będą dwie inaktywowane szczepionki przeciw grypie (QIV4) i żywa atenuowana szczepionka przeciw grypie (LAIV4). W przypadku dzieci, które potrzebują tylko 1 dawki szczepionki przeciw grypie w sezonie, szczepienie powinno być zalecane we wrześniu lub październiku. Jednak szczepienia powinny być kontynuowane po październiku i przez cały sezon, dopóki wirusy grypy krążą i szczepionka jest dostępna. Dzieci w wieku poniżej 9 lat, które nie były wcześniej szczepione szczepionką przeciwko grypie, potrzebują 2 dawek szczepionki; dzieci te powinny otrzymać pierwszą dawkę jak najszybciej, kiedy szczepionki są dostępne, druga dawka powinna zostać podana po przerwie trwającej przynajmniej 4 tygodnie. W artykule przedstawiono rekomendacje Polskiego Towarzystwa Pediatrycznego i Konsultanta krajowego w dziedzinie pediatrii dotyczące szczepień przeciwko grypie dzieci i młodzieży w sezonie 2023-2024. Rekomendacje oparto na zaleceniach Amerykańskiej Akademii Pediatrii i Komitetu Doradczego ds. Praktyk Szczepień w Stanach Zjednoczonych na sezon grypowy 2023-2024.
 

Całość publikacji znajdą Państwo w poniższym linku.

Przegląd Pediatryczny 2023/Vol.52/No.4/3-9 – plik (pdf)
 

DATA PUBLIKACJI
16.03.2023

DATA PUBLIKACJI
02.12.2022
 

Refundacja zestawów infuzyjnych, sensorów-pkt 7

Zgodnie z charakterystyka produktów -zestawów infuzyjnych – winny być one wymieniane co 3 dni, tym samym informujemy, że liczba zestawów refundowanych wynosi 12 na miesiąc.
Zastosowanie wkłuć metalowych oznacza zgodnie z ich charakterystyką, częstsza ich wymianę, co dwa dni, czyli w tym przypadku ta liczba wynosi około 16 miesięcznie.
W przypadku małych dzieci, dużej ich ruchliwości wkłucia szybko ulegają zniszczeniu, wypadnięciu etc.-stąd dzieci do około 6 roku życia liczba wkłuć może do okolo15sztuk miesięcznie.

W przypadku problemów z zestawami infuzyjnymi , sensorami, zbiorniczkami i transmiterami koniecznym jest złożenie reklamacji u producenta sprzętu.

Rozporządzenie Ministra Zdrowia

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Zdrowia, które będzie obowiązywało od 1 stycznia 2023 r. wprowadza się długo oczekiwane, bardzo istotne dla chorujących na cukrzycę pacjentów zmiany dla pacjentów z cukrzycą:
1.Rozszerzono wskazania refundacyjne do systemu monitorowania stężenia glukozy FGM (FreeStyle Libre) o nowe grupy pacjentów:

• kobiety w okresie ciąży i połogu, z cukrzycą wymagające insulinoterapii;
• osoby niewidome z cukrzycą, leczone insuliną;
• osoby powyżej 18 roku życia z cukrzycą wymagającą intensywnej insulinoterapii.

2. Odpłatność u dorosłych pacjentów wynosić będzie 30% (tj. 76,5 zł za sensor/ 153 zł miesięcznie). W przypadku dzieci zmniejszono odpłatność do 20% (tj. 51 zł za sensor/ 102 zł miesięcznie).
Rocznie pacjent będzie mógł otrzymać refundację na 26 sensorów.
3. W odniesieniu do pacjentów pediatrycznych, niewidomych oraz kobiet ciężarnych wprowadzono miesięczny limit refundacji pasków do oznaczania glukozy we krwi w liczbie nie większej niż 50 sztuk.

4.U pacjentów dorosłych wprowadzono również warunki kontynuacji refundacji:

• ocena kontroli glikemii po upływie minimum 4 miesięcy od daty rozpoczęcia realizacji zlecenia, maksymalnie po 6 miesiącach;
• TIR (Time In Range) w zakresie 70–180 mg/dl >70% czasu lub HbA1c poniżej 7,5%, lub inne indywidualnie określone cele terapeutyczne we współpracy z lekarzem;
• aktywność czujnika przez co najmniej 75% czasu w przedziale wynikającym z okresu użytkowania zrefundowanych czujników;
• refundacja pasków do oznaczania glukozy we krwi średnio miesięcznie w liczbie nie większej niż 25 sztuk w okresie poprzedzającym wystawienie kolejnego zlecenia.

W poniższym dokumencie informacja z rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 28.10.2022 6r. na temat refundacji sensorów i transmiterów.

PLIK

DATA PUBLIKACJI
08.06.2022
 

Opinia dla Rzecznika Praw Dziecka dotyczącą interpretacji do orzeczeń o konieczności stałej lub długotrwałej opieki na dziećmi z cukrzycą typu 1 ( dotyczy pkt 7).

PLIK

Szczecin 14-03-2022r.
https://pteidd.pl/

DATA PUBLIKACJI
03.06.2022
 

Opinia Sekcji Pediatrycznej PTD dla Ministerstwa Zdrowia z dnia 28.12.2021 Warszawa

PLIK

DATA PUBLIKACJI
04.05.2022
 

Od 1 maja 2022 roku na liście pojawiają się nowe igły refundowane w następujących cenach:

• Easydrip Classic 0,25×5 mm (31G) – 5,44 zł za opakowanie
• Easydrip Classic 0,30×8 mm (30G) – 5,44 zł za opakowanie
• Iglessy 0,23×4 mm (32G) – 5,46 zł za opakowanie
• Iglessy 0,25×5 mm (31G) – 5,46 zł za opakowanie
• Iglessy 0,25×6 mm (31G) – 5,46 zł za opakowanie
• Iglessy 0,30×8 mm (30G) – 5,46 zł za opakowanie

Przypominamy, że refundowane igły przysługują pacjentom chorującym na cukrzycę wymagająca podawania insuliny, z ograniczeniem do 4 opakowań igieł na rok dla jednego pacjenta<