Jak dbać o słuch najmłodszych?
We wtorek 25 kwietnia na całym świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem.
– Dbajmy o słuch najmłodszych – apeluje dr hab. n. med. Ireneusz Bielecki, szef Oddziału Laryngologii w Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach. – Dzieci to grupa pacjentów, która jest szczególnie narażona na działanie hałasu, ponieważ ich narząd słuchu jest bardzo wrażliwy na uszkodzenie. Dla najmłodszych groźny jest zarówno hałas krótkotrwały, jak również przewlekły, który bywa nawet częstszą przyczyną uszkodzeń słuchu.
Międzynarodowy Dzień Świadomości Zagrożenia Hałasem został ustanowiony w celu zwrócenia uwagi na powszechne występowanie hałasu w życiu ludzi i jego wpływu na zdrowie. Na świecie święto to po raz pierwszy było obchodzone w roku 1995. Obchody tego dnia w Polsce zapoczątkowało Towarzystwo Higieny Akustycznej w roku 2000.
Jak podkreślają eksperci, hałas może działać niekorzystnie na cały organizm, powodując takie objawy jak zaburzenia koncentracji, uczucie niepokoju, bóle głowy, nudności i podwyższony poziom ciśnienia krwi. W zależności od natężenia dźwięku, częstotliwości, czasu trwania, jak również indywidualnej wrażliwości ucha może dojść do przejściowego lub trwałego uszkodzenia słuchu.
Długotrwałe, wielokrotnie powtarzane działanie hałasu już powyżej 85 decybeli zazwyczaj doprowadza do trwałego ubytku słuchu. Szczególnie narażone są na to dzieci. Dlatego unikajmy sytuacji, w których dziecko może znajdować się obok pracującej kosiarki, wiertarki czy głośnika na koncercie muzycznym. Jeśli dziecko słucha muzyki przez słuchawki zadbajmy, aby to były słuchawki nauszne, ponieważ słuchawki wprowadzone bezpośrednio do przewodu słuchowego są znacznie bardziej szkodliwe dla słuchu. Według Światowej Organizacji Zdrowia od 10 do 20 proc. młodzieży do 18 roku życia jest zagrożonych wystąpieniem ubytku słuchu i szumu usznego w wyniku słuchania głośnej muzyki przez przenośne urządzenia oraz na dyskotekach i koncertach.
Dla najmłodszych niekorzystny jest hałas komunikacyjny i przemysłowy, ale wpływ na uszkodzenie słuchu może mieć również hałas panujący na korytarzach szkolnych podczas przerw. Niebezpieczne dla ucha małego dziecka mogą być niektóre zabawki generujące dźwięki o wysokim natężeniu.
Jak podkreśla dr Ireneusz Bielecki, troska o słuch najmłodszych to nie tylko eliminowanie źródeł hałasu. – Przyczyn niedosłuchu u dzieci jest wiele, dlatego kluczowe jest reagowanie na wszelkie niepokojące sygnały świadczące o tym, że dziecko może mieć problemy ze słyszeniem. Ma to szczególne znaczenie w okresie od 2 do 5 roku życia dziecka, kiedy mowa małego człowieka jest na etapie szybkiego rozwoju.
W wieku przedszkolnym częstą przyczyną niedosłuchu jest przewlekłe wysiękowe zapalenie ucha środkowego. – Ubytek słuchu jest spowodowany płynem gromadzącym się w jamie bębenkowej, w wyniku nieprawidłowej czynności trąbki słuchowej. Dotyczy to najczęściej dzieci z przerostem migdałka gardłowego. Wówczas oprócz niedosłuchu rodzice mogą zaobserwować utrudnione oddychanie przez nos. Tego typu ubytek słuchu jest odwracalny, o ile jest odpowiednio wcześnie wykryty. Ważna jest tu rola pediatrów i lekarzy pierwszego kontaktu, którzy powinni skierować dziecko do laryngologa – wyjaśnia dr Ireneusz Bielecki.
Inne przyczyny kłopotów dziecka ze słuchem mogą wynikać z toczących się w uchu środkowym stanów zapalnych, takich jak na przykład zmiany perlakowe. Są to choroby, z którymi należy się udać do laryngologa, ponieważ wymagają operacji ucha. Laryngolodzy potrafią zrekonstruować zniszczony układ kosteczek słuchowych, ale czasem słuch może być uszkodzony nieodwracalnie. Trwałe uszkodzenie słuchu może być również spowodowane ostrą infekcją wirusową lub bakteryjną.
Inną z przyczyn ubytku słuchu mogą być urazy mechaniczne, które mogą dotyczyć zarówno ucha środkowego, jak i wewnętrznego. Urazy narządu słuchu mogą powstać w wyniku wypadków, uderzenia w głowę czy wskutek zbyt głębokiego włożenia patyczka higienicznego do ucha, dlatego laryngolodzy zalecają stosowanie patyczków wyłącznie do czyszczenia małżowiny usznej.
